Gedenkstukken der algemeene geschiedenis van Nederland van 1795 tot 1840

Uitgegeven door H.T. Colenbrander (jaar van publicatie: 1905-1922)

Deze uitgave van bijna 15.000 bladzijden had tot doel de politieke geschiedenis van Nederland te documenteren voor het roerige overgangstijdperk van het einde van de Republiek tot het aftreden van koning Willem I. De gepubliceerde documenten, door de bewerker geselecteerd op hun belang voor de ‘algemeene landsgeschiedenis’, waren in zijn visie de basis voor de geschiedschrijving van deze periode.

Het onderzoek omvatte de archieven van ministeriële departementen en persoonscollecties. In het buitenland (Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Rusland, Scandinavische landen) ging het voornamelijk om diplomatieke stukken. Colenbranders interesse ging vooral uit naar gebeurtenissen en processen die zich achter de schermen hadden afgespeeld: niet de façade, maar het fundament verdiende de aandacht.

De reeks heeft op de historiografie van de periode 1789-1840 grote invloed gehad en wordt nog steeds geraadpleegd. In de loop van de tijd is er ook veel kritiek gekomen. De keuze uit het archiefmateriaal is subjectief. Belangrijke fondsen, zoals de Staatssecretarie van koning Willem I en het Koninklijk Huisarchief, zijn niet bij het onderzoek betrokken. De transcriptie van de stukken is soms slordig, terwijl de archiefverwijzingen vaak zo summier zijn dat het terugvinden van de stukken nauwelijks mogelijk is. Niettemin blijven de Gedenkstukken een bron van groot belang bij vrijwel ieder onderzoek in de periode 1789-1840. De documenten zijn gesteld in het Nederlands, Frans, Duits en Engels; er zijn indices op persoonsnamen, zaken en briefschrijvers.