Novel Perceptions: Towards an inclusive canon

Lezen is belangrijk. We moeten allerlei soorten teksten kunnen lezen om ons leven op een goede manier in te richten. Van jongs af aan worden we aangespoord om ‘literatuur’ en ‘de canon’ te lezen en daarvan te genieten. Literaire prijzen en hun winnaars krijgen veel media-aandacht. Literatuurwetenschappers kunnen echter maar moeilijk uitleggen wat voor soort boeken zo’n literaire prijs of een plaats in de literaire canon verdient.

In het vernieuwende Huygens-project The Riddle of Literary Quality (2012-2019) selecteerden we 400 hedendaagse Nederlandstalige romans en combineerden we computationele tekstanalyse met de meningen van lezers verzameld in een grote enquête. We konden aantonen dat literaire waarde voor een groot deel samenhangt met taalkenmerken van de romans, maar ook wordt beïnvloed door zaken als het genre van de roman en het geslacht van de auteur.

In het project Novel Perceptions gaan we het Riddle-onderzoek in het Verenigd Koninkrijk repliceren. In aanvullende enquêtes vragen we lezers naar hun voorkeuren voor klassieke en historische romans tegenover nieuwere, niet-gecanoniseerde teksten, het aantal romans dat zij lezen, en welke romans ze wel of niet uitlezen. We vragen mensen romans die ze in het verleden hebben gelezen opnieuw te lezen om te begrijpen hoe het geheugen werkt.

Het doel van het project is om onze kennis over de functie van literatuur te vergroten, maar de resultaten zullen bij lezers naar verwachting tot bewustwording leiden en tot verandering in leesgewoonten. En dat zal ons helpen een meer divers, inclusief lees-‘dieet’ aan te bevelen.

Het project wordt gefinancierd door de Britse Arts and Humanities Research Council en loopt van oktober 2020 tot maart 2022 aan de Universiteit van Wolverhampton (VK). Projectleiders zijn Sebastian Groes, hoogleraar Engelse literatuur aan de Universiteit van Wolverhampton en Karina van Dalen-Oskam, Huygens Instituut en hoogleraar Computational Literary Studies aan de Universiteit van Amsterdam.

Projectpartners zijn onder meer de British Library, Libraries Connected, Writing West Midlands, de Library and Information Association (CILIP), het Wellcome Center for Cultures and Environments of Health van de University of Exeter. Andere onderzoekers verbonden aan het project zijn dr. Aidan Byrne (Engelse literatuur, Universiteit van Wolverhampton), dr. Laurie Hanquinet (computersociologie, Vrije Universiteit Brussel), en dr. Tom Mercer (psychologie, Universiteit van Wolverhampton).