Mariken Teeuwen benoemd tot bijzonder hoogleraar
Mariken Teeuwen, hoofd van de afdeling Digitale Edities, is per 1 maart 2022 voor een periode van 5 jaar benoemd tot bijzonder hoogleraar Schriftcultuur in de Middeleeuwen aan de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden (0,2 FTE). Zij voegt zich daar bij het Instituut voor Geschiedenis.
Het middeleeuwse boek is een object met oneindig veel facetten: ze bevatten met goud verluchte miniaturen of zeldzame werken van antieke dichters; Middelnederlandse liederen vol maatschappijkritiek of een collectie rechtsteksten in het Oud-Fries; handboeken voor valkerij of instructies voor chirurgijn of vroedvrouw. Zij vertellen ons verhalen over ons middeleeuwse verleden, niet alleen door de inhoud van de teksten, maar ook door hun materialiteit: zijn het prachtige, verluchte boeken, of beduimelde perkamenten bladen vol gebruikssporen? Zijn ze voorzien van aantekeningen die ons hun levensgeschiedenis laten ontrafelen? Onthult de band opdrachtgevers of nieuwe eigenaars? Verraadt het schrift en de decoratie het milieu waarin het boek gelezen en gekoesterd werd? De vele lagen van het middeleeuwse manuscript laten zich analyseren als de site van een archeologische opgraving.
Net als in de archeologie is de bestudering van het middeleeuwse boek radicaal veranderd in het digitale tijdperk: niet alleen in bibliotheken, maar ook in online collecties laten digitale reproducties van boeken zich bestuderen en op nieuwe manieren analyseren. Deze ontwikkeling gaat gepaard met nieuwe methodologische inzichten. We zijn gebruik gaan maken van standaarden om de images op te slaan en om ze van metadata te voorzien. We vinden wegen om meerdere collecties tegelijk te doorzoeken, automatisch te transcriberen en de afbeeldingen zelf automatisch te doorzoeken of analyseren. Dit opent nieuwe wegen voor onderzoek, maar vergt ook nieuwe vaardigheden.
Deze benoeming stelt Mariken in staat met studenten het middeleeuwse boek in al zijn facetten te gaan verkennen en ze mee te nemen in het verwerven van de oude en nieuwe vaardigheden die daarvoor nodig zijn.
(c) Radboud Universiteit/Dick van Aalst.
Mariken Teeuwen is musicoloog en mediëvist. Zij is senior onderzoeker bij Huygens Instituut en hoofd van de onderzoeksgroep Digitale Edities.
