Ontsluiting van de Schepenregisters van ‘s-Hertogenbosch 1366-1811

In 2015 heeft het Stadsarchief Den Bosch miljoenen akten van het Schepenprotocol van ’s-Hertogenbosch gedigitaliseerd en online beschikbaar gesteld. Dit zogenaamde Bosch’ Protocol bestaat uit 620 seriële registers van 1366 tot en met 1810 en bevat hoofdzakelijk de pre-kadastrale registratie van Stad en Meierij van ’s-Hertogenbosch. In deze registers staan niet alleen onroerendgoedtransacties, maar ook registraties van weddenschappen, opgelegde bedevaarten, zoenakkoorden, inboedelinventarissen, emancipaties, testamenten, schuldbekentenissen, borg- en ontlastbrieven, betalingsbeloften en akten over allerhande triviale zaken. Slechts 30% van de akten in het Bosch’ Protocol heeft betrekking op de stad zelf, de rest op de Meierij van ’s-Hertogenbosch en op ca. 135 plaatsen in Nederland. Bijzonder is dat deze stedelijke bron niet alleen ver over de grenzen heen reikt van Stad en Meierij, maar ook een internationale component heeft met registraties over personen en/of plaatsen uit België, Duitsland, Engeland, Frankrijk, Denemarken, Luxemburg, Zwitserland, Italië, Schotland en Spanje tot in het verre Israël en Palestina.

Door de digitalisering van de schepenprotocollen zijn deze akten via 546.259 scans wereldwijd online raadpleegbaar, maar nog steeds niet ontsloten. Voor onderzoek in de registers uit de periode 1366 tot 1500 zijn handgeschreven fiches beschikbaar, geïndiceerd op persoons- en plaatsnamen. Deze scans zijn echter niet digitaal doorzoekbaar. De protocollen uit de periode 1500-1810 kunnen als nagenoeg ontoegankelijk worden beschouwd. Er zijn enkel rudimentaire indices uit de achttiende eeuw (27.369 scans), die recent via het Vele Handenproject ‘Goed geregeld! Brabanders in het Bosch’ Protocol 1501-1793’ digitaal ontsloten zijn. In 2016 is de database BoschDoc gepubliceerd, ontwikkeld door het Huygens ING, met o.a. 242 akten uit het Bosch’ Protocol over de schilder Jeroen Bosch en zijn familie.

Doel van dit project is het ontwikkelen van een digitale infrastructuur voor de wetenschappelijke ontsluiting van deze complexe bron door de inzet van innovatieve HTR-technologie als Transkribus en de koppeling van de data in de schepenprotocollen aan beschikbare gestructureerde databestanden, zoals bijv. Dataschurk (criminele dossiers 1550-1803), de Huizendatabase (transportakten huizen 1650-1821) en de notariële archieven (testamenten 1580-1842 en inboedelbeschrijvingen 1600-1850).