Beatrix en Constantijn. De briefwisseling tussen Béatrix de Cusance en Constantijn Huygens 1652 -1662

Ineke Huysman en Rudolf Rasch

Béatrix de Cusance (1614-1663) en Constantijn Huygens (1596-1687), twee markante persoonlijkheden uit de zeventiende eeuw, waren in veel opzichten elkaars tegenpolen. Constantijn stamde uit een keurige ambtenarenfamilie. Hij was overtuigd calvinist en van volstrekt onbesproken gedrag. Na een doelgerichte opvoeding streefde hij een even zorgvuldige loopbaan na. Als secretaris van stadhouders Frederik Hendrik en Willem II zette hij een familietraditie voort. Toen hij in 1637 weduwnaar werd, leefde hij nog vijftig jaar zonder te hertrouwen.

Béatrix (1614-1663) kwam uit een Frans adellijk milieu. Zij was achttien jaar jonger dan Constantijn en vanzelfsprekend katholiek. Haar opleiding en verdere leven waren alles behalve zorgvuldig en doelgericht te noemen. Weduwe geworden in 1637 na een kortstondig eerste huwelijk, trad ze tien dagen later in het huwelijk met Karel IV, hertog van Lotharingen. Dit huwelijk werd door de Paus onwettig en ongeldig verklaard, omdat Karel IV reeds met zijn nicht gehuwd was. De maatschappelijke status van Béatrix was onduidelijk en het vaderschap van haar eerste kind onzeker. Gezien de grote verschillen in hun levenswandel is het opmerkelijk hoe goed Béatrix en Constantijn het met elkaar konden vinden. Ruim tien jaar – van 1652 tot 1662 – hebben zij, tussen hun ontmoetingen in Antwerpen, Den Haag en Brussel door, intensief gecorrespondeerd. De brieven bestrijken alle aspecten van hun leven: van hun liefhebberijen zoals muziek, dichtkunst, schilderkunst en snuisterijen, tot hun familieleven en de politieke toestand in de wereld om hen heen.

De brieven werden oorspronkelijk in het Frans geschreven, maar zijn hier ook gepresenteerd in een toegankelijke Nederlandse vertaling.